Shabdgandha.com|Marathistory|Marathikatha|Marathi Goshti|

 पोळयाचा सण महणजे बैलाचं लगीन. शेतक-याच्या आनंदाला या   पारावर राहत नाही.बैलाची अांघोळ.खांदेमळणी,तेलपाणी,मिरवणूक आणि बैलाचं लगीन,पुरणपोळीचा घास.आपल्या शेतात राबणा-या बैलाला वर्षात प्रथमचं पुरण पोळीचा घास खाऊ घालून नंतर दोन घास खाले जातात.                   हे सारं आता राहिलं नाही.पोळयाचा सण आलं की सारं आठवतं राहतं. पोरांना मातीची बैल आणून पुजील जाते.पोरं जमवून पोळयाच्या आठवणी उगळीत बसायच.पोळयाच्या जश्या चांगल्या आठवणीत तश्याचं या कडू आठवणी पण काळजाचा चावा घेत राहतात. अशीच एक ह्रदय पिळवटून टाकणारी ही  दादा , आज पोळयाचा क्षण . मी आता कॉलेज वरून आलोय . आयीचं लयीचं फोन आलं होतं . पोळयाचं सणाला गावाकडं ये . गावाकडं ये . पोळयाच्या सणाला गावाकडं ये ऊ न काय करू ? बैल जित्राब नाही दाव णीला आता . दावणं सारी सुनी सुनीच आहे . नाहीत . एक ही दादा , खरं सांगू का ? पोळयाला येऊच नाही वाटत मला गावाकडं . पोळा आठवला की तुझ्या आठवणी नुसत्या झोंबत राहत्यात अंग भर आग्या मोहळाच्या माश्या सारख्या . आता तू जाऊन ...

 मृत्यू विसरलेली माणसं जीव जन्माला आला की त्याचा मृत्यु अटळ असतो. तो कधी ही कुणाला येऊ शकतो. मृत्यूला  हजार वाटा असतात.अवतीभवती अनेक मृत्यू होत असताना,अनेक सरण जळताना आपण पहात असतो. आपण एक दिवस मरणार आहोत हे माहीत असून ही माणसं आपल्या स्वप्नातचं दंग असतात. अजून त्यांना काय काय करायचं असतं? फाशीवर जाणा-या  आरोपीला त्याची शैवटची इच्छा विचारण्यात येते.अपघात मरणाराला ती पण संधी नियती देत नाही. रंगलेला डाव तसाच टाकून मृत्यू जीवाला ओढत घेऊन जातो. मरणाची इच्छा कुणालाचं नसते पण मृत्यू कुणालाच  सोडतं नाही. मरणा इतकी भिंती कशाची वाटतं नाही माणसाला. मरण येऊ नाही म्हणून काही करण्याची तयारी असते माणसांची. त्यातूनच  दवाखाने रुग्णालये तयार झाली.ही रूग्णालय फक्त मृत्यू पुढे ढकलू शकतात. अमरत्व कुणाला देऊ शकत नाहीं. जी माणसं दवाखान्यात भरती  होतात.त्यांना लगेचं मारायचं नसतं. फक्तं जगायचं असतं.

 लता दीदी ,मी आणि माझी आई. -----------------------------------------------------------------------------          लता दीदी गेल्या.त्यांची नि माझी कधी भेट झाली नाही.त्यांना प्रत्यक्ष ऐकण्याचं भाग्य वाटयाला कधी आलं नाही. त्यांची गाणी ऐकली. त्या सुरांनी व  शब्दांनी  मनात एक जागा केली. त्या दिव्य सुराबरोबरचं त्या व्यक्तीमत्वांनी  माझ्या काळजात घर केलं.                      त्यांची गाणी ऐकत कधी धूंद झालो.कधी चेकाळलो.कधी विरघळून गेलो.कधी रडलो. त्या माझ्या कुणीचं नव्हत्या.माझ्या आईला व आण्णांना तर त्या अजिबात माहित नव्हत्या. आईचं विचाराल तर  राष्ट्रीय दुखवटा जाहिर झाला तरी आईला त्यांच्या विषयी काहीच माहिती नव्हती. लता दीदी हे जग सोडून गेल्या ही बातमी पण तिला कळली नव्हती.आई शिकली नाही.तिला लता दीदीचं नाव माहित नाही.मी श्रध्दांजली म्हणून लता दीदीचं 'अखेरचा हा तुला दंडवत, सोडून जाते गाव |दरीदरींतून मावळ देवा देऊळ सोडून धाव | ' हे गाणे युटूबवर लावलं.आईला ऐकवलं.        काही क...

 सागरी किनारा ती आणि मी.                              तुम्ही समुद्र कधी पाहिला? नक्की आठवत नाही ना? मी प्रत्यक्ष समुद्र पार उशीरा पाहिला आहे. मात्र समुद्राविषयीचं माझं आकर्षण  फार लहानपणी तयार झालं होतं. मी एक चित्रपट पाहिला होता. तो पण व्हिसीसी आर वर.लहानपणी आमच्या गावात लग्न झालं की वरात साजरी केली जाई. ती वरात म्हणजे अख्ख्या गावांसाठी पद्धतीचं असायची. वरातीत गावक-यांच मनोरंजन करता यावे म्हणून चित्रपट दाखवत असतं. एका वरातीत मी हा चित्रपट पाहीला होता.मुंबईचा फौजदार.त्यातलं हे एक गाणं मनात खोलं रूतून बसलं होतं.त्या गाण्या सोबतचं समुद्र ही मनात घर करून बसलेला.           'हा सागरी किनारा.... ओला सुगंध वारा. ' अथांग सागर, उसळणाऱ्या लाटा आणि तरूण जोडप्याचं ते प्रणय धुंद गाणं... मनात नुसतं रेंगाळत राहिले अनेक दिवस. माझं वय ही तसचं होतं.बालपण सरून तारूण्याच्या उंबरठ्यावर आलेलं.तारूण्याचा बहर तनामनावर मोहरून आलेला.ते शब्द,ते स्वर, संगीत आणि अभिनय मनात सारचं नुसतं रूंजी घालतं होते.ते गा...

अण्णांनी समुद्र पाहिला नाही. असचं ते एकदा बोलता बोलता म्हणाले परशु, मी अजून समुद्र पाहिला नाही. "कसं काय?" "आमचा कशाला योग आलाय? रावणाच्या लंकेत जाण्यासाठी  वानर सेनेने  शीळा पाण्यवर तरंग ठेऊन सेतू बांधला होता.समुद्र दरी खोल असते जणू." "७१ टक्के या पृथ्वीचा भाग समुद्रानं व्यापलेला आहे." मी त्यांना माहिती दिली.काय बोललो आहे. हे त्यांना कळणं शक्य नव्हतं.आण्णा निरक्षर होते. "म्हजीं" " बारा आणे पाणी आहे.चाराणे जमीन..." "एवढं मोठं पाणी?" पृथ्वीचं आकार त्यांना काय माहित? पृथ्वी शेषांच्या फण्यावर आहे हे त्यांना माहित होतं.पोथी पुराणातून ते ऐकतं होते.पोथी पुराणात खोटं असू शकत नाही असा त्यांचा दृढ विश्वास.एक ही दिवस शाळेत न जाणाऱ्या  अण्णांचा हा शब्द साठा रामायण,शिशिवलिलमृ व महाभारत अश्या ग्रंथातून आलेला होता "समुद्र पाहिला नाही बघ मी.तुम्ही आत्ताची पोरं किती पाहिला असेल.अशी फोटो पण काढलेत. "त्यांना ते अप्रुप वाटलं होतं. "आपण या वर्षी उन्हाळ्यात जाऊ.मला सुट्टी लागली की." हे आश्वासन देऊन मी मोकळा झालो.ते फक्त हासले. ...

 रिमझिम गिरे सावन....... पाऊस आणि आठवणींच मेतकूटं पाऊस आणि आठवणींच असं काही मेतकूट आहे की आपण आठवणी आवरू शकत नाहीत.आठवणीं नक्कीच पाऊसाच्या प्रेमात असणारं.तिच्या सोबत भिजण्याचा योग आला असेल तर आठवणी ला वेगळाचं ऱग येतो.पाऊसाचे अंगाला चुंबना रे थेंब आणि अंगावर थरथरता शहारे... आपल्याला या जगातील अत्युच्च आनंदाची अनुभूती देतात.     पाऊस स़ोबत भिजला नसाल तरी कल्पनेचे पंख असतात की त्या रम्य जगात जाण्यासाठी.हे गाणं असचं कुठं तरी नक्की घेऊन जाईल आपल्याला.

  “अवघे गरजे पंढरपूर.” अलार्म वाजला. ते मंजुळ स्वर त्या शांत खोलीत पसरले. महाराज गाढ झोपेतच होते.रात्री जागरण झाले होते.रात्री कीर्तन संपवून ते अहमदनगर वरून रात्री उशिरा आले होते. झोपायला रात्रीचे तीन वाजले होते. अलार्म वाजला. त्यांना जाग आली.. अलार्म् चा राग आला. उठावसं वाटल नाही. झोप डोळयात तशीच तरळली. झोपेला असं अंगातून झटकून नाही टाकता येत ? झोपेची मिठ्ठी असते की नशा ? झोप माणसाला सोडत नाही की माणूस झोपेला सोडत नाही ? अजगाराची मिठ्ठी हळूहळू सैल होत जावी तसी झोपेची मिठ्ठी सैल होत जातं असावी. त्यांच्या नजरेचं पाखरू हळूहळू भिरभिरू लागलं.        चकाचक भिंती  … मखमली मऊ बिछाना… उश्या.. खिडक्यांची मलमली पडदे… भिंतीवर टांगलेली फ्रेम अर्जुनाला गीता सांगताना.. कुरुक्षेत्र अन्‍ दोन्ही बाजूचे विराट सैन्य… रथ, घोडे, हत्ती..       शेवटी बंद खोलीत नजर जाऊन-जाऊन जाणार कुठं ? ती त्यांच्या अंगभर रेंगाळली.. हळूहळू ते आपलच अंग न्याहाळत बसले. स्वत:च मग्न झाले. आपण किती सुंदर आहोत याचा अंदाज बांधण्यातच ते गुंगून गेले. गोर अंग, काळेभोर क...

 या देशात नेमक चाललं तरी काय? *************************** स्वातंत्र्य त्यांनी मांडीखालीच काय गांडीखाली लपून ठेवलं. नि धर्मनिरपेक्षतेच्या मखमली झुलीत ते लोकशाही जातीवादाच्या उबीत उबवीत बसलेत. मग  ते तांडेची तांडे  निघालेत उरात जाती जातीची धग पेटती ठेऊन.... द्वेवेषाच्या आवेशान ओठाओठातून भंयकर ज्वाला फेकीत एखादया दैत्यासारखी .... स्वातंत्र्याचा सूर्य गिळायला आणि  ... मानवतेची ,समतेची छान छान फुलपाखर कुठचं कशी दिसत नाहीत ? भूर्र उडून गेलेत की  का धारदार तीक्ष्ण हत्यारानं  ठार केलेत त्यांनी ? ठार केलेत म्हणावं  तर त्यांची प्रेत नाही दिसत इथं कुठेचं. समता व मानवतेचे सुंदर सुंदर मुखवटे घालून  समतेची गाणी तेच बिलिंदर का गुणगुणत आहेत? हातात रंग बेरंगी झेंडे घेऊन..? जाती जातीची गाणी गात . कुठं निघालेत ? तिरंगा तर फडफडतो आहे जोमानं.... सीमेवर लढता लढता छातीवर  गोळया झेलता झेलता  रक्तात न्हालेल्या जवानांच्या हातात आणि ओठात  जय हिंद चा नारा... यां  देशात नेमक चाललं तरी काय ?  . . . . . . . . . . परशुराम सोंडगे,पाटोदा     ...